[ Pobierz całość w formacie PDF ]
świadomość społeczna , a więc idee i teorie polityczne, poglądy prawne, moralne,
religijne, artystyczne i filozoficzne)
" Marks i Engels nie negowali aktywnej roli idei w \yciu narodów, była ona
materialną potęgą , która mo\e porywać masy (pochwała potęgi propagandy)
d) kierunki rozwoju. Sukcesy i pora\ki:
" pomimo wielu mankamentów (ideologicznych, prawnych, ekonomicznych, itd.)
marksizm budził najwy\sze zainteresowanie teoretyków i praktyków miał grono
licznych wielbicieli, np. m.in.: K. Kautsky, R. Luxemburg, J. Plechanow, E. Bernstein,
W. Lenin, W. Liebknecht, itd., a tak\e za\artych krytyków, np.: W. Sombart, W.
Masaryk, R. Stammler, A. Struve, itd.
" marksizm był podziwiany przez socjologów, filozofów, historyków i ekonomistów
" zyskał ogromny wpływ na partie robotnicze, eliminując z nich idee drobnomieszczańskie
i utopijne
" ponosił równie\ pora\ki: nie potrafił opanować II Międzynarodówki, wyjść zwycięsko z
konfliktu z rewizjonizmem i reformizem, nie potrafił powstrzymać narastającego
nacjonalizmu, definitywnie został okaleczony przez leninizm
" odegrał równie\, mimo chwiejności, dość istotną rolę w polskim ruchu robotniczym (L.
Waryński) walczącym o wprowadzenie socjalizmu na ziemiach polskich
5. Pozytywizm i pozytywizm prawniczy: (str. 269)
a) u zródeł pozytywizmu:
" pozytywizm odegrał istotną rolę w drugiej połowie XIX wieku (filozofia pozytywizmu
nawiązywała do poglądów: d Alemberta i Hume a, a następnie do teorii Comte a i Milla,
twórczo u\yzniana była przez nowe odkrycia w naukach przyrodniczych i ścisłych)
" główne cechy i metodologiczne dyrektywy pozytywistycznej myśli:
1) postulat oczyszczenia wiedzy pozytywnej z wszelkich metafizyk
2) wartościowanie poznania ludzkiego zgodnie z zasadami empiryzmu
3) negacja wartości poznawczej wypowiedzi oceniających
5) program jedności metodologicznego modelu nauki i rezerwowanie miana poznania
naukowego tylko dla tego typu poznania, które mo\na osiągnąć za pomocą metod
wypracowanych przez nowo\ytne przyrodoznawstwo
6) preferowanie eksperymentalnych i indukcyjnych metod w nauce
8) odrzucenie twierdzeń nie dających się zredukować do jednostkowej wiedzy
empirycznej
9) ograniczenie zainteresowań do sfery empirycznie danych faktów naukowych
" pozytywizm ograniczał rolę filozofii do syntetyzowania i systematyzowania wyników
nauk szczegółowych; rozciągnięcie tej nauki na zagadnienia społeczne zawdzięcza się
Herbertowi Spencerowi
" pozytywizm prawniczy:
" na narodziny pozytywizmu prawniczego wpływ miało kilka czynników:
1) klimat ideowy
2) zmiany społeczne i polityczno-ustrojowe
3) rozwój nauki i techniki
4) ugruntowanie się ustroju kapitalistycznego
" bur\uazja znana początkowo jako warstwa postępowa i liberalna, zaczynała przeistaczać
się w klasę konserwatywną, broniącą korzystnego dla niej status quo
" liberalizm ze swoimi pierwotnymi, naiwnymi zało\eniami zaczynał wzbudzać coraz
szerszy opór, tote\ ideolodzy tej doktryny niejako zmuszeni zostali do weryfikacji
podstawowych zało\eń i poglądów na temat państwa i prawa
" zało\enia pozytywizmu prawniczego:
" pozytywizm prawniczy pod koniec XIX wieku i w początkach XX był dominującym
kierunkiem w prawoznawstwie
" wzrastał w ogólnym klimacie ideowym pozytywizmu
" pozytywizm odrzucał teorie prawa natury, jako zbyt niebezpieczne dla kapitalizmu
" negował szkołę historyczną w prawoznawstwie (przeciwstawianie się historyzmowi
nosiło charakter polityczny ówczesną terazniejszość pojmowano jako zasadną i
nader stabilną, nie podlegającą dyskusji)
" za główne jego cechy nale\y przyjąć:
1) dogmatyzm: przejawiał się on w programowej apolityczności oraz w głoszeniu
metafizycznego ahistoryzmu
3) formalizm: natomiast cią\ył na idealistycznym traktowaniu pojęć prawnych i
całego systemu prawa
" wspólnym elementem koncepcji pozytywistycznych było to, \e uwa\ały one za
prawo tylko ten zespół norm, które w tej lub innej formie stanowiła suwerenna
władza państwowa
" twierdzono, \e głównym zadaniem prawoznawstwa jest opracowywanie
podstawowych pojęć prawnych oraz analiza i systematyka prawa obowiązującego
(tzw. prawa pozytywnego)
" podstawową metodą badawczą w prawoznawstwie była metoda formalno-
dogmatyczna (logiczno-językowa)
" pozytywizm prawniczy rozwijał się w dwóch nurtach:
1) anglosaskim: nale\ał do wcześniejszych (wiązało się to z szybszym rozwojem
kapitalizmu w tych państwach) wyra\ał się on głównie w systemie common
law
2) kontynentalnym: najbujniej w tej wersji rozwijał się w Niemczech, gdzie do
sprawnego funkcjonowania państwa przywiązywano wyjątkowe znaczenie
6. Rozwój i zmierzch liberalizmu: (str. 271)
a) ogólna charakterystyka:
" niewątpliwie w drugiej połowie XIX wieku zaczęło słabnąć intelektualne zaplecze
liberalizmu (po śmierci Tocqueville a i Milla zabrakło wybitnych filozofów tej
doktryny), jednak\e nie traciły na znaczeniu jego wpływy o liberalizmie pisywano
wówczas bardzo wiele, największe sukcesy odnosił w USA i Europie Zachodniej
" liberalizm rozwijał się pomimo ostrych ataków i to ze wszystkich stron, wiązało się to
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
