[ Pobierz całość w formacie PDF ]
hipotetycznego. To dokonuje siÄ™ w obecnej trzeciej formule
żadne z nich nie mogło się udać. Widziano, że człowiek
zasady, mianowicie w idei woli każdej istoty rozumnej,
jest związany prawami przez swój obowiązek, ale nikomu
jako woli powszechnie prawodawczej.
nie przyszło na myśl, że podlega on tylko swemu
l?2] Jeżeli bowiem pomyślimy sobie taką wolę, to chociaż
własnemu, a jednak powszech-
wola podległa prawom może być jeszcze z tym
prawem związana względami na jakiś interes, to jednak
* Mogę być tutaj zwolniony od przytaczania przykładów dla
wola, która sama jest przede wszystkim prawodawczą,
wyjaśnienia tej zasady, ponieważ do tego celu mogą służyć
nie może z uwagi na to zależeć od względu na jaki-
wszystkie te przykłady, które już wyjaśniały imperatyw
kolwiek interes, albowiem taka zależna wola wyma-
kategoryczny i jego formułę.
WWW.FILOZOF.PL Studencki Serwis Filozoficzny
//. Przejście do metafizyki moralności
68
mych w sobie, jak własnych celów, jakie każda z nich
nemu prawodawstwu, i że jest tylko obowiązany po-
sama sobie może stawiać) da się pomyśleć w systema-
stępować zgodnie z wolą własną, ale z uwagi na cel przez
tycznym związku, tj. jako państwo celów, które jest
przyrodÄ™ wyznaczony powszechnie prawodawczÄ….
według powyższych zasad możliwe. ~~"':,
Albowiem, jeżeli przedstawiano go sobie tylko 433 jako
Albowiem istoty rozumne podlegajÄ… wszystkie prawu
podlegającego (jakiemu bądz) prawu, to prawo to musiałoby
[mówiącemu], że żadna z nich nie powinna n i gd y ns
wiązać się z jakimś interesem w postaci podniety lub
traktować ani sama siebie, ani nikogo innego t yl ko jako
przymusu, ponieważ nie wynikało jako prawo z j ego woli,
środek, lecz zawsze zarazem j a ko cel sam w sobie. Z
lecz wolę tę zgodnie z prawem coś inn e g o zniewalało do
tego zaÅ› wynika systematyczne powiÄ…zanie istot rozumnych
postępowania w pewien sposób. Ale przez ten całkiem
przez wspólne obiektywne prawa, tj. państwo, które
konieczny wniosek nieodwołalnie została stracona wszelka
ponieważ prawa te dotyczą właśnie stosunku tych istot do
praca nad znalezieniem najwyższej zasady obowiązku.
siebie jako celów i środków do celu może się nazywać
Albowiem nie otrzymywało się nigdy obowiązku, lecz tylko
państwem celów (co naturalnie jest tylko ideałem).
konieczność działania rodzącego się z uwzględnienia pewnej
Istota rozumna należy jako czł one k do państwa 434
korzyści. A korzyść ta może być własna lub cudza.
celów, jeżeli w nim jest wprawdzie powszechnie prawo-
Wtenczas jednak imperatyw musiał wypaść zawsze
dawcza, ale zarazem sama prawom tym podległa.
warunkowo [74] i nie mógł się wcale nadawać na nakaz
Należy doń j ako zwierzchnik, jeżeli jako prawodawcza
moralny. Nazwę więc zasadę tę zasadą autonomii woli, w
nie podlega żadnej innej woli.
przeciwstawieniu do każdej innej, którą dlatego zaliczam
Istota rozumna musi uważać się zawsze za prawodawczą
do heteronomii.
w państwie celów możliwym dzięki wolności woli, bez
Pojęcie każdej istoty rozumnej, która dzięki wszystkim
względu na to, czy jest jego członkiem, czy zwierzchnikiem.
maksymom swej woli musi się uważać za powszechnie
Miejsce zwierzchnika może jednak zająć nie przez samą
prawodawczą, by z tego punktu widzenia oceniać samą
maksymÄ™ swej woli, lecz dopiero wtedy, gdy jest istotÄ…
siebie i swoje postępki, naprowadza na związane z nim
zupełnie niezależną, bez potrzeb i bez ograniczania swej
bardzo pÅ‚odne pojÄ™cie, mianowicie pojÄ™cie « .paÅ„stwa
władzy dostosowanej do swej woli.
celów.
Moralność polega więc na odnoszeniu się wszelkiego
Przez państwo zaś pojmuję systematyczne powiązanie
czynu do prawodawstwa, dzięki czemu jedynie jest możliwe
różnych rozumnych istot przez wspólne prawa. A ponieważ
państwo celów. Prawodawstwo to musi jed- [76] nakże móc
prawa określaj 4 cele wedle ich powszechnego
znajdować się w każdej istocie rozumnej i wypływać z jej
obowiązywania, przeto jeżeli pominiemy osobiste różnice
woli, której zasadą jest przeto: nie wykonywać żadnego
między istotami rozumnymi, jako też wszelką treść ich
czynu według innej maksymy,
celów prywatnych -^- to całość wszystkich celów (tak istot
rozumnych jako celów sa-
WWW.FILOZOF.PL Studencki Serwis Filozoficzny
//. Przejście do metafizyki moralności
70
Przejście do metafizyki moralności
71
jak tylko takiej, z którą się zgadza to, że ona jest
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
