[ Pobierz całość w formacie PDF ]
kiedy to za każdym razem podawano do zapamiętania nowy podzbiór pozytywny, z którym
następnie należało porównać litery w teście rozpoznawania.
Ważną zmienną w tych badaniach stanowiła liczba elementów.składających się na podzbiór
pozytywny. Nie przekraczała ona nigdy pojemności STM i wynosiła od 1 do 6 elementów.
Jednym z celów Sternberga było ustalenie czasu, jaki zajmują poszczególne operacje
umysłowe, np. operacja porównywania. Sprawą tą bliżej nie będziemy się zajmować.
Zatrzymamy się natomiast na tym aspekcie wyników Sternberga, który wiąże się
bezpośrednio ze sprawą seryjności lub paralelności przetwarzania. Można przyjąć, że podany
do zapamiętania podzbiór pozytywny utrzymywany jest w STM i następnie w momencie
podania litery do rozpoznania jest ona z tym podzbiorem porównywana. Powstaje pytanie,
czy litera ta porównywana jest paralelnie, jednocześnie z wszystkimi zapamiętanymi
elementami, czy też seryjnie, tj. z każdym elementem po kolei, Jeśli paralelnie, to zdaniem
Sternberga czas reakcji rozpoznania litery nie powinien zależeć od liczby elementów w
podzbiorze (obrazuje to wykres A na rys. 23), jeśli natomiast przebieg jest seryjny, to czas ten
31
KRAINA LOGOS www.logos.astral-life.pl
powinien wzrastać wraz ze wzrostem liczby elementów do porównania (por. wykres B na rys.
23).
Ponadto przy paralelnym przeszukiwaniu czas odpowiedzi twierdzących nie powinien się
różnić od czasu odpowiedzi przeczących, natomiast wyniki dla odpowiedzi twierdzących
powinny różnić się od odpowiedzi przeczących
Wielkość podzbioru pozytywnego
Wielkość podzbioru pozytywnego
Rys. 23. Przewidywane i otrzymane czasy reakcji w zależności od wie/kości zbioru w
badaniach S. Sternberga. Wykres A pokazuje przewidywania modelu paralelnego. Wykres B
pokazuje przewidywania modelu wyczerpującego seryjnego. Wykres C pokazuje
przewidywania modelu częściowego seryjnego. Wykresy D i E przedstawiają rzeczywiście
uzyskane wyniki: D dla podzbioru zmiennego, a E - dla stałego. Kółka pełne oznaczają
odpowiedzi "tak", a kółka
puste - odpowiedzi "nie". (Według: S. Sternberg. 1969.)
przy przeszukiwaniu seryjnym, gdyż w wypadku odpowiedzi przeczących zawsze cały zbiór
jest przeszukiwany, a w wypadku twierdzących właściwa odpowiedz może się pojawić
począwszy od pierwszego porównania i wtedy dalsze porównania z kolejnymi elementami są
już zbędne (przewidywanie to obrazuje wykres C na rys. 23.). Wyniki, jakie faktycznie
uzyskał autor, przedstawiają na rysunku 23 wykresy: D dla podzbioru. zmiennego i E dla
podzbioru stałego (kółka oznaczają odpowiedzi przeczące, a kropki-twierdzące). Tak więc,
jak konkluduje Sternberg, przetwarzanie typu porównywania jakiegoś elementu z zawartością
STM jest zawsze seryjne i ma
51
D. Podzbiór zmienny
E. Podzbiór stoty
charakter przeszukania pełnego nawet wtedy, gdy przeszukanie częściowe y mogłoby już dać
odpowiedz twierdzącą. ł
Wydaje się jednak, że fakt braku różnic między odpowiedziami przeczą- `, cynii i
twierdzącymi świadczy przeciw seryjnemu przeszukiwaniu i za paralelnoścy tego procesu.
Juz Rita L. Atkinson, Richard C. Atkmson i Ernest R. Hilgard (1983) zakwestionowali
zasadność rozumowania Sternberga, 2' przedstawionego na wykresie A (rysa 23.). Jeśli
przyjmiemy, że zdolność':: przetwarzania w STM jest ograniczona, to im więcej (oczywiście
w pewnych ; granicach) elementów jest w niej przetwarzanych, tym relatywnie mniej
zasobów tej zdolności może być skierowanych na każdy z nich, co powoduje wzrost czasu
przetwarzania pojedynczego elementu, czyli, im zbiór większy, tym czas będzie dłuższy
również i przy paralelnym przetwarzaniu. Idąc tropem j, tego rozumowania mozemy przyjąć,
że właśnie przetwarzanie paralelne nie f. może ujawnić różnic międży odpowiedziami
twierdzącymi i przeczącymi, j, gdyż jego czas zależy wyłącznie od liczby elementów zbioru,
a nie od typu 'l odpowiedzi. Ograniczona pula zdolności przetwarzania rozkłada się jedno- f
cześnie na wszystkie elementy zbioru i tylko od ich liczby zależy, ile tej zdolności przypada
na każdy z nich.
Dowody przedstawione przez Sternberga nie są więc wystarczające do potwierdzenia
hipotezy o seryjnym przetwarzaniu w pamięci krótkotrwałej. Co wiącej, możliwa jest ich
interpretacja oparta na hipotezie paralelnego przetwarza n ia.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
