[ Pobierz całość w formacie PDF ]
rowej.
Uzasadnienie
Wydaje się oczywiste, że w odniesieniu do każdej systematycznej koncepcji
wiele celów poradnictwa i orientacji karierowej można osiągnąć dzięki wykorzy-
staniu metod grupowych. Tradycyjnie uważano, że procedury grupowe zapewnia-
ją wydajność i skuteczność. Jeśli, na przykład, celem orientacji karierowej w da-
nym momencie kariery jest rozpowszechnienie informacji, niewÄ…tpliwie znacznie
wydajniejszą metodą jest jednorazowe zaprezentowanie tych informacji całej gru-
pie niż indywidualne udzielanie informacji każdemu z członków grupy. Metody
grupowe wydają się właściwe również wtedy, gdy cele orientacji dotyczą rozwią-
zywania problemów lub wywierania wpływu na dysfunkcjonalne zachowania, które
mogą utrudniać rozwój kariery, ponieważ zauważono, że w pewnych warunkach
grupy lepiej niż osoby indywidualne, wykonują pewne określone typy zadań zwią-
zanych z rozwiązywaniem problemów. Jeśli chodzi o poprawę zachowań dysfunk-
cjonalnych, uważa się, że ponieważ zachowania te najczęściej nabywane są w sy-
tuacjach grupowych, oduczenie ich lub wpojenie właściwych zachowań zastęp-
czych również powinno mieć miejsce w podobnych warunkach środowiskowych.
Obecnie większość osób aktywnych zawodowo pracuje w ramach struktur róż-
nych organizacji, w których podstawowym sposobem działania jest praca zespoło-
wa. Wydaje się więc korzystne dla jednostek, zwłaszcza dla młodzieży, aby przy-
zwyczajała się ona do funkcjonowania w takich warunkach, zdobywając w ten
sposób część niezbędnego doświadczenia przed podjęciem pracy. W rozdziałach
7 13 przedstawiamy propozycje tematów, dzięki którym tego rodzaju aspekty
związane z karierą mogą być łatwiej przyswajane w grupach.
142
Kolejnym argumentem potwierdzającym zasadność wykorzystania metod gru-
powych jest, jak wynika z różnych programów orientacji, czy teorii rozwoju karie-
ry, fakt istnienia pewnych uniwersalnych potrzeb związanych z karierą. Zakłada
się, że wszystkie osoby odczuwają pewne określone potrzeby, dlatego też możliwa
jest realizacja programów wspólnej nauki. Na ile nauka taka będzie skuteczna
w konkretnej sytuacji danej osoby, możemy ocenić dzięki wykorzystaniu metod
zarówno grupowych jak i indywidualnych.
W³aSciwoSci grupy
Doradcy mogą pracować ze zbiorami lub skupiskami osób, a nie faktycznymi
grupami. W znaczeniu przyjętym przez psychologię społeczną grupa musi speł-
niać co najmniej sześć następujących kryteriów (J.C. Hansen & Cramer, 1971):
1. Członkowie grupy wzajemnie na siebie oddziałują, czyli komunikacja musi
być co najmniej dwukierunkowa.
2. Członkowie grupy mają wspólny cel. Cel ten może być wyznaczony przez
samą grupę lub narzucony przez określone siły zewnętrzne.
3. Członkowie grupy ustalają normy wyznaczające kierunek działania i narzuca-
jące określone ograniczenia. Niektóre zachowania są w jakiś sposób nagra-
dzane, inne karane.
4. Członkowie grupy wypracowują zestaw ról. Niektóre funkcje są wykonywane
przez członków grupy.
5. Wśród członków grupy kształtuje się sieć interpersonalnej atrakcyjności (lu-
biÄ… siÄ™ lub nie).
6. Grupa dąży do zaspokojenia indywidualnych potrzeb swoich członków (str. 81).
Niewątpliwie cechy te mogą występować w różnym stopniu, w zależności od
rodzaju grupy i jej celu. Gdy stają się coraz bardziej ewidentne, tym większe praw-
dopodobieństwo, że mamy do czynienia z grupą; im więcej cech tych brakuje, tym
większa szansa, że jest to tylko zbiór lub skupisko osób. Szerokie, zespołowe pro-
gramy realizowane w szkołach zazwyczaj dotyczą skupisk. Zakończone sukcesem
dyskusje, rozwiązywanie problemów i poradnictwo udają się natomiast w gru-
pach. Praca doradcy ze zbiorem osób może jednak także mieć pewne korzyści.
Najważniejsze jest dokonanie rozróżnienia pomiędzy grupami, mogącymi zaofe-
rować większe potencjalne możliwości własne, a skupiskami, które są dogodne
z punktu widzenia doradcy.
Jeśli doradca pracuje z prawdziwą grupą, musi znać przynajmniej podstawowe
zasady funkcjonowania grupy. Na drodze wzajemnych interakcji grupa nabiera
swoistej dynamiki; jej członkowie stale dostosowują i zmieniają wzajemne relacje
oraz stosunek do samych siebie. W miarÄ™ tych zmian, na skutek dostosowywania
się, obniża się napięcie, wyeliminowane zostają konflikty, wypracowywane zosta-
ją rozwiązania problemów. Badanie czynników leżących u podstaw tych zmian
w ramach grupy jest określone terminem dynamiki grupy. Poznanie dynamiki gru-
143
py prowadzi do wypracowania technik skutecznego działania w grupie i podejmo-
wania przez niÄ… decyzji, opartych na czynnikach wspierajÄ…cych lub utrudniajÄ…-
cych jej funkcjonowanie. Te czynniki to m.in. rodzaj interakcji pomiędzy członka-
mi grupy, aktywność członków grupy, stopień jej spójności, wartości grupy, rodzaj
i jakość przywództwa oraz wewnętrzna struktura grupy (stopień swobody, współ-
zawodnictwo, komunikacja).
Wykorzystanie grup
Możliwy zakres wykorzystania grup w orientacji i poradnictwie karierowym
ograniczony jest wyłącznie wyobraznią i energią doradcy. Następna część przed-
stawia kilka propozycji, które dają pojęcie o zakresie tych możliwości. Na począt-
ku omówimy cele, jakie w programach orientacji karierowej można osiągnąć dzię-
ki pracy z grupą, następnie przedstawimy ogólne uwagi na temat istoty orientacji
karierowej w grupach.
Cele
1. Rozpowszechnianie informacji: Przy podejmowaniu decyzji w sprawach ka-
riery konieczne są informacje dotyczące świata pracy. Pewne elementy tych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
