Konopnicka.Maria. .Nowele,.wiersze

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Szkap� kochaliSmy niezmiernie. Jak tylko zapami�tam, na Swiecie zawsze by� ojciec, mat-
ka i szkapa. Felka potem dopiero bociany przynios�y, Piotrusia tako�: ale szkapa nale�a�a do
rz�du tych istot, które zawsze s�, bo s�. Wyobrazi� sobie po prostu nie mog�em ani jej po-
cz�tku, ani te� jej ko�ca. Szkapa nale�a�a do nas, a my do niej: ani my od niej ani ona od nas
ni� mog�a si� od��czy�. By�o to tak naturalnym, �em zgo�a nie pojmowa� innego porz�dku
rzeczy. Kogo by tam brak�o w naszej gromadce, to by brak�o, ale nigdy szkapy. To� to by�a
ca�a nasza uciecha.
Kiedy ojciec z rzeki do domu wraca�, wybiegaliSmy gdzie! a� w pó� drogi, byle pr�dzej
szkap� zobaczy�. Co który mia�, to jej niós� i do pyska wtyka�: kawa�ek chleba, ziemniak,
znalezion� w podwórzu skórk� z cytryny...
I szkapa nas kocha�a bardzo. Z daleka ju� r�a�a ku nam i przySpiesza�a kroku, strzyg�c ra-
doSnie uszami, a kiedySmy j� po szyi, po bokach klepali, rozumia�a wybornie t� pieszczot�
i zwiesiwszy �eb swój ci�ki, skuba�a nas po w�osach, po kurtkach PiotruS zw�aszcza by� jej
ulubie�com; po prostu r�a�a na ojca, �eby go wzi�� z sob�.
Kiedy j� ojciec wyprz�g�, zaczyna�a si� dopiero heca. Natychmiast Felek wskakiwa� na jej
grzbiet koScisty, od starego chom�ta obdarty, i podczas kiedy szkapa zanurza�a swój �eb
ogromny w g��binach uwi�zanego jej u karku worka z chud� sieczk�, on. przykl�kn�wszy na
jedno kolano lub stan�wszy na jednej nodze, wywija� czapk� i krzycza�:
A to jest s�awny jexdziec z suteryny, co nigdy nie traci miny! Nazywa si� Feliks Mosto-
wiak, herbu gnat! Ja chudy, ale chwat! Kto da wi�cej?... Na to kto da wi�cej wybuchali-
Smy tak piekieln� wrzaw�, �e a� ludzie wybiegali z oficyny.
Po Felku gramoli� si� na szkap� PiotruS, aleSmy go ledwie podsadzi� mogli, tak go prze-
wa�a�a rozd�ta brzuszyna. Szkap� z Piotrusiem oprowadzaliSmy w tryumfie po podwórzu, nie
dawszy jej spokojnie sieczki owej spo�y�, a Felek znów wywija� czapk� i wrzeszcza�:
35
A to jest PiotruS herbu szczur! Ma dwie laty i osiem dziur! Dwóch z�bów nie ma na prze-
dzie i na szkapie jedzie!... Kto da wi�cej?...
Sk�d on tu to kto da wi�cej przyczepi�, nigdym odgadn�� nie móg�: Felek sam utrzymy-
wa�, �e to ju� tak jedno do drugiego pasuje. I znów wybuchaliSmy szata�sk� wrzawa, jakby
nas nie trzech, ale ze trzydziestu by�o.
Przypatrzta si�. moi ludzie mówi�a stoj�c we drzwiach t�usta sklepikarka co te? te be-
stie ch�opaki Mostowiaków nie wyprawiaj� z t� koby��! A to� to czyste ma�py z meranzieryi .
I chwyta�a si� za boki, trz�s�c od Smiechu, a� jej oczy w t�ustej twarzy zupe�nie gin�y.
Oj, batem, batem skrzecza�a chuda kucharka z drugiego pi�tra. Ma tu dobrze na
Swiecie by�, ma tu Pan Bóg b�ogos�awi�, kiedy to ledwo od ziemi odroSnie, a ju� si� rozpu-
sty chwyta! Nie poszed�by to jeden z drugim do roboty, do rzemies�a , do ksi��ki? W g�b�
to co wetkn�� nie ma, a tak� sodom�-gomor� po Swiecie robi!
A Felek nu� si� w lewo i w prawo k�ania�, nu� chudej kucharce od ust buziaki posy�a�, a�
baba w najwi�kszej pasji trzasn�a lufcikiem i z okna posz�a.
Do szkapy odnosiliSmy wszystkie sprawy �ycia, o jej wzgl�dy i �aski ubiegaliSmy si� je-
den przed drugim. Ona by�a ostatni� instancj� w naszych sporach.
Korzysta� z tego PiotruS niecnota i, kiedy si� za pokrzywdzonego przez nas mia�, nie
mówi� ,,powiem ojcu albo powiem mamie , ale ,,powiem szkapie .
Tej pogró�ki nie lekcewa�yliSmy bynajmniej; i cz�sto g�sto dosta� PiotruS jaki k�sek,
szczególniej od Felka, byle tylko nie powiada� szkapie .
Nie mogliSmy bowiem znieS�, kiedy tak patrzy�a na nas smutnie jednym okiem swoim,
podczas kiedy na drugim, Slepym i zbiela�ym, powieka o siwej rz�sie podnosi�a si� i opada�a
z wolna, jak gdyby z wyrzutem...
S�ysz, Wicek! mawia� Felek. Co ta szkapa takiego w tym Slepiu ma, co tak Swidru-
je?... A to bym ci wola�, �eby mnie ojciec paskiem przemierzy�, ni� kiedy ona tak patrzy. Do
samego ci hunoru cz�owiekowi si�ga...
Szkap� czySciliSmy co dzie�. Ale nigdy nie obesz�o si� przy tym bez bijatyki o szczotk�
i zgrzeb�o. CoSmy jej wtedy sierSci nadarli! CoSmy napl�tali grzywy! Sta�a jednak szkapa cier-
pliwie, zmru�ywszy zdrowe oko, i tylko od czasu do czasu macha�a wype�z�ym ogonem, jak-
by si� ogania�a od b�ków.
Zaraz po Wielkiej Nocy zaczyna�o si� p�awienie szkapy. Jeszcze woda zimna by�a jak lód,
a my ju� zawijamy porci�ta i dalej do rzeki. Jaki by� tryumfalny pochód! Ch�opaki z ca�ej
ulicy chcieli i. nami lecie�, aleSmy ich odp�dzali biczem.
Dopiero� szkap� wod� chlusta�, dopiero� jej p�ciny i boki wyciera�, dopiero� jej przy-
gwizdywa�, jakeSmy to u ojca s�yszeli. Najwi�ksza bieda by�a kiedy szkapa dla uwolnienia
si� od nas i naszej opieki par� kroków w wod� dalej posz�a.
Utopi si�! utopi! wrzeszcza� PiotruS i a� sinia�, i przysiada� na ziemi� obu si� r�kami
brzucha w�asnego trzymaj�c. Brn�liSmy tedy po ni� i za ogon ku brzegowi ci�gn�li, po czym
zziajani, zm�czeni, wracaliSmy do domu, szkapa naprzód, my za ni�, mokrzy, ociekaj�cy
wod� jak topielcy.
I t� to nasz� kochan� szkap� ojciec by przeda� mia�?
By�o to w naszym rozumieniu coS jakby sko�czenie Swiata.
Zaraz te� wyleciawszy do sieni, paln��em Felka w ucho, on mnie na odlew w kark, ja znów nie
bawi�cy grzmotn��em go w plecy, on znów mnie pi�Sci� w bok, a� mi Swieczki w oczach stan�y.
36
Za czym my si� oba za czupryny chwycili i spl�tali jak k��bek, potoczyli razem do progu. A taka
w nas �a�oS� by�a, taka z tej �a�oSci srogoS�, �e �aden pary nie puSci!, me pisn�� nawet.
Zaraz te� nam si� po tej dzierce l�ej na sercu sta�o.
Ju�eSmy do izby wrócili, bo zimnisko ze dworu gna�o, a ojciec precz jeszcze perswadowa�
matce:
Tera ci si� za ni� siaki taki grosina wexmie; a jak przychudnie, bo� ju� i sieczki ujmuj�,
to kto co za ni� da? Có�. Anulka! Jak se mySlisz, serce? Matka westchn�a ci�ko.
I có� ja se mam mySle�, mój Filipie?... MySl�, �e nas Bóg ci�ko dotkn�� t� chorob�.
MySl�, �em ci si� kamieniem u szyi sta�a i do dna ci� ci�gn�... O tych sierotach mySl�...
Zakry�a oczy r�k� i zaszlocha�a g�oSno. Ojciec ca�owa� j� po g�owie.
Anulka!... Serce!... Anulka!... powtarza�, a� nagle sam rykn�� p�aczem.
Siarczyste!... mrukn�� za mn� Felek wycieraj�c oczy ku�akiem. Kilka dni min�o, a o
sprzedaniu szkapy nie by�o jakoS mowy.
Matka mia�a si� coraz gorzej. Jej ci�ki, chrypi�cy kaszel z twardego snu dzieci�cego po
nocach nas budzi�. Raz w raz te� zasypia�a we dnie i mimo �e si� nagle ciep�o na Swiecie
zrobi�o, febra j� chwilami trz�s�a, a� z�by szcz�ka�y. Ojciec chodzi� po izbie zgarbiony, �ó�ty,
jakby mu z dziesi�� lat �ycia przyby�o, a r�k� na nas tward� mia� i o byle co do czubów nam
si�ga�, ale �eSmy si� tam wiele nic nastr�czali, du�� cz�S� dnia sp�dzaj�c w stajence. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Archiwum

Cytat